- Szczegóły
- Autor: Redaktor Strony Komitetu
- Kategoria: Sprawozdania z kadencji 2011-2015
- Odsłon: 1186
POSIEDZENIE KOMITETU NAUK PRAWNYCH PAN
(WARSZAWA, 22 III 2012)
Posiedzenie Komitetu Nauk Prawnych PAN otworzył jego przewodniczący, prof. M. Wyrzykowski. Minutą ciszy członkowie Komitetu uczcili pamięć zmarłego 18 II 2012 Profesora Janusza Borkowskiego, wybitnego teoretyka prawa administracyjnego, członka Komitetu, sędziego Naczelnego Sądu Administracyjnego w stanie spoczynku, oraz zmarłego 13 III 2012 wybitnego konstytucjonalisty, Profesora Wojciecha Sokolewicza.
Przewodniczący KNP zreferował ustalenia Prezydium, które następnie stały się podstawą stanowiska Komitetu z 10 II 2012 w przedmiocie list prawniczych, czasopism naukowych i punktowej ich oceny. Otwarta pozostaje debata nad oceną parametryczną jednostek naukowych oraz efektów badań w zakresie nauk prawnych.
Przyjęto następujący porządek posiedzenia: a) omówienie kierunków i programu działania KNP (prof. M. Wyrzykowski); b) przyjęcie regulaminu działania KNP (prof. A. Szmyt); c) dyskusja nad funkcjonalnością i kierunkami zmian systemu wyborczego do KNP (prof. M. Zubik).
Punktem wyjścia dyskusji o kierunku działania Komitetu były ustawowe zadania komitetów naukowych PAN, określone w art. 36 ust. 1 ustawy z 30 IV 2010 o Polskiej Akademii Nauk. Komitet Nauk Prawnych powinien analizować istotne problemy nauki prawa, organizować debatę o stanie poszczególnych dyscyplin prawniczych i potrzebie zmian w tym zakresie, aktywnie uczestniczyć w dyskusji o jakości, kierunkach stosowania i stanowienia prawa oraz zabierać głos w sprawach ważnych z perspektywy środowiska prawniczego. W tym kontekście istotne miejsce w działalności KNP powinno zajmować wspieranie młodych pracowników nauki.
Mając na uwadze ustawowo określone zadania Komitetu, Przewodniczący KNP zaproponował plan działań w latach 2012–2013, obejmujący: a) debatę nad założeniami reformy prawa karnego materialnego i procedury karnej; b) organizację seminarium naukowego o istocie ekspertyz i roli ekspertów oraz ich odpowiedzialności w procesie stanowienia i stosowania prawa; c) ocenę stanu nauki prawa karnego; d) ocenę stanu nauki prawa pracy; e) analizę praktyki stosowania oraz skutków aktów ustawowych regulujących szkolnictwo wyższe, działalność PAN oraz nadawanie stopni i tytułów naukowych. W planie działań zaproponowano ponadto włączenie KNP w dyskusję o prawnych granicach swobody działalności gospodarczej oraz roli i zadań prawa w ponowoczesnym społeczeństwie informacyjnym. Kadencję Komitetu powinna zamykać konferencja podsumowująca jego działalność, ze szczególnym uwzględnieniem zmian w zakresie stanu nauki prawa, jakie dokonały się w latach 2011–2014.
W dyskusji wskazywano, że merytorycznie konieczne i operatywne jest podjęcie współpracy ze specjalistami w ramach poszczególnych dziedzin prawniczych, w szczególności z ekspertami z zakresu prawa i procesu karnego (prof. B. Banaszak, prof. M. Filar, prof. E. Łętowska, prof. M. Płatek, prof. A. Szmyt). Podkreślano ponadto znaczenie wysokiej efektywności przekazu internetowego oraz transmisji obrad za pośrednictwem stron WWW (prof. J. Ciapała). Realizacja proponowanych zadań powinna wzmocnić pozycję i prestiż KNP zarówno przez zwiększenie jego oddziaływania społecznego, jak i wpływanie na proces decyzyjny organów władzy publicznej (prof. A. Zieliński). Do udziału w posiedzeniach Komitetu, zwłaszcza odnoszących się do planowanych reform prawa, KNP powinien zapraszać przedstawicieli Krajowej Rady Sądownictwa oraz reprezentantów organów prawniczych samorządów (prof. L. Kubicki).
Przedstawiając projekt Regulaminu Komitetu, prof. A. Szmyt omówił podstawy prawne oraz procedurę opracowania projektu. W wyniku dyskusji przygotowującej posiedzenie Komitetu, która odbyła się drogą elektroniczną, oraz dyskusji na posiedzeniu plenarnym przyjęto, że posiedzenia Prezydium będą odbywały się stosownie do potrzeb KNP, a posiedzenia plenarne Komitetu powinny odbywać się co najmniej trzy razy w roku. Uregulowano ponadto status wiceprzewodniczących oraz kompetencje przewodniczącego do ustalenia projektu porządku obrad Komitetu i Prezydium. Wprowadzono też regułę zastępowania przewodniczącego przez jednego z wiceprzewodniczących oraz – budzący wątpliwości (prof. M. Zubik) – przepis umożliwiający zarządzenie głosowania z wykorzystaniem poczty elektronicznej w sprawach niecierpiących zwłoki. Komitet przyjął regulamin przy dwóch głosach wstrzymujących.
Prof. M. Zubik omówił podstawy prawne oraz dotychczasową praktykę stosowania procedury wyborczej do KNP na tle innych regulacji wyborczych do kolegialnych organów w obszarze szkolnictwa wyższego i nauki. Szczegóły techniczne oraz organizacyjne wyborów do Komitetu scharakteryzował dr P. Kamela. Podkreślono, że procedura wyborcza jest pochodną zadań Komitetu i powinna odzwierciedlać jego kolegialny oraz naukowy charakter. Konieczne jest zatem zachowanie jej elastyczności, bez konieczności określania reguł w formie ustawowej, oraz ustosunkowanie się do bezpośredniej formuły wyborów. Podstawowym problemem jest jednak aktywizacja i zaangażowanie środowiska naukowego w procedurę wyborczą. Wprowadzenie oraz dyskusja wskazały na niewydolność procedury wyborczej. Wyrażono zatem pogląd o potrzebie przygotowania szczegółowego raportu i zwołania odrębnego posiedzenia w celu dokonania niezbędnych zmian (prof. E. Łętowska, prof. S. Wronkowska-Jaśkiewicz). Komitet przyjął ramowe ustalenia w tym względzie.
Michał Ziółkowski
Sprawozdanie zostało opublikowane na łamach miesięcznika "Państwo i Prawo" wydawanego przez Wolters Kluwer Polska.
- Szczegóły
- Autor: Redaktor Strony Komitetu
- Kategoria: Sprawozdania z kadencji 2011-2015
- Odsłon: 1635
Posiedzenie Komitetu Nauk Prawnych PAN
Warszawa, dnia 13 grudnia 2011 r.
Pierwsze posiedzenie Komitetu w kadencji na lata 2011 – 2014 otworzył prof. St. Filipowicz, Dziekan Wydziału I PAN. Podkreślił istotną rolę komitetów w życiu Akademii.
Przeprowadzono wybory do władz Komitetu. Przewodniczącym został prof. M. Wyrzykowski; zastępcami przewodniczącego – prof.. H. Izdebski i prof. T. Giaro; sekretarzem – prof. A. Szmyt; członkami prezydium profesorowie: L. Kubicki, F. Longchamps de Berier, M. Płatek, B. Sitek; w skład komisji wyborczej weszli profesorowie: M. Sitarz, J. Ciapała, M. Zubik, J. Borkowski, J. Błeszyński.
M. Wyrzykowski zaproponował dyskusję o pożądanym przedmiocie prac KNP.
Zdaniem E. Łętowskiej Komitet powinien zajmować stanowisko w sprawach społecznie ważnych, jedną z nich jest lista referencyjna czasopism naukowych, która obecnie jest oparta na niewłaściwych kryteriach: naukę należy bronić przed biurokracją. Kolejną sprawą jest automatyczne uznawanie zagranicznych stopni naukowych: obecnie poszczególne uczelnie stosują rozmaite praktyki, Komitet mógłby opracować jednolity standard.
M. Zubik zwrócił uwagę na niedoskonałości obecnych przepisów normujących tryb wyborów do komitetów PAN.
A. Zieliński wskazał, że KNP mógłby integrować środowisko prawnicze. Ważne jest także, aby kontynuować rozpoczęte prace tematyczne dotyczące oceny stanu prawnych w poszczególnych dziedzinach.
S. Wronkowska stwierdziła, że w Komitecie powinny nadal odbywać się seminaria, ale warto też podejmować próby integracji środowiska prawniczego: wskazywać kierunki badań, ujawniać braki w dotychczasowych badaniach, gdyż dezintegracja badań jest szkodliwa. Debaty o stanie poszczególnych nauk prawnych znalazły odzew w środowisku naukowym. Warto dokonać oceny postlegislacyjnej reformy szkolnictwa wyższego i sformułować stanowisko w tej sprawie. W kwestii wyborów do Komitetu lepiej sprawdzał się dawny ich tryb, gdy rady wydziałów typowały swoich kandydatów; zapewniało to łączność pomiędzy komitetem a macierzystymi uczelniami jego członków, do dobrego zwyczaju należało składanie przez członków sprawozdań swoim radom wydziału.
Zdaniem P. Winczorka warto byłoby omówić profil studiów prawniczych. Czy ich programy mają być zawodowe czy ogólnokształcące? Czy programy mogą być jednolite w całym kraju?
J. Błeszyński zauważył, że plonem dyskusji na forum Komitetu były jedynie sprawozdania, nie było dalszego ciągu wartościowych inicjatyw. Konieczna jest publikacja referatów, a także prezentowanie stanowiska przez KNP w ważnych kwestiach społecznych i naukowych.
Zdaniem M. Filara Komitet nie powinien poświęcać zbyt wiele uwagi swoim problemom wewnętrznym. Powinien natomiast podejmować problemy polskiego prawa, jednakże bez zajmowania stanowiska w sporach politycznych.
St. Waltoś uznał, że Komitet był ostatnio zbyt mało aktywny, widoczny. Dotychczasowe środki (referaty, sprawozdania) są niewystarczające. Istotną przeszkodą jest brak środków finansowych w Polskiej Akademii Nauk. Jednakże można rozważyć skorzystanie z grantów we współdziałaniu z innymi jednostkami. Doniosłymi aktualnymi kwestiami są: kodyfikacja prawa cywilnego i karnego, projekt ustawy o prokuraturze, organizacja administracyjna państwa. Istotne są badania empiryczne nad prawem. Prowadzi je Instytut Wymiaru Sprawiedliwości (coraz częściej na zlecenie Ministerstwa Sprawiedliwości); zaprzestał ich prowadzenia Instytut Nauk Prawnych PAN. Wydział I nie wybrał nikogo do Akademii Młodych Uczonych, gdyż zgłoszenia nie były reprezentatywne; KNP powinien wyłonić kandydatów w wyborach uzupełniających.
B. Sitek zaproponował, aby prezydium Komitetu opracowało jego strategię na podstawie dotychczasowych głosów. KNP jest słabo zauważalny w środowisku, stąd niewielki oddźwięk wyborów do Komitetu. Jego zdaniem KNP powinien nie tylko opiniować przedstawione mu zagadnienia, ale sam wyznaczać kierunki rozwoju prawa i nauki. W tych kwestiach nie da się uniknąć nawiązania do problemów politycznych.
Podsumowując dyskusję, M. Wyrzykowski zapowiedział intensyfikację prac Komitetu. Kontynuowana będzie ocena stanu nauk prawnych.
Michał Ziółkowski
Sprawozdanie zostało opublikowane na łamach miesięcznika "Państwo i Prawo" wydawanego przez Wolters Kluwer Polska.